Antwoord op prangende vragen voor u als werkgever in verband met het Coronavirus

Op dit moment wordt iedereen in Nederland geconfronteerd met de gevolgen van de uitbraak van het Coronavirus. Ook u als werkgever. In dit artikel beantwoorden wij de meest prangende vragen voor u.

Ben ik verplicht om het loon van mijn werknemers door te betalen als zij besmet zijn met het Coronavirus?

Het uitgangspunt van het Nederlands arbeidsrecht is dat een werknemer, die zijn werkzaamheden niet kan uitvoeren als gevolg van ziekte recht heeft op doorbetaling van zijn of haar loon. Ook een werknemer die besmet raakt met het Coronavirus en hierdoor tijdelijk geen werkzaamheden kan verrichten, behoudt dus aanspraak op zijn of haar loon.

Hoeveel loon betaald dient te worden, hangt af van wat daarover is overeengekomen in de arbeidsovereenkomst. Op basis van de wet bent u verplicht om gedurende 104 weken tenminste 70% van het salaris door te betalen.

Ben ik verplicht om het loon van mijn werknemers door te betalen als zij (uit voorzorg) in quarantaine moeten en/of door reisbeperking niet in staat zijn om naar het werk te komen?

Het uitgangspunt in het arbeidsrecht was lange tijd dat een werknemer, die geen arbeid verricht, geen recht heeft op doorbetaling van zijn loon. Sinds begin dit jaar is dat echter gewijzigd en heeft een werknemer in beginsel recht op loon, ook indien géén arbeid is verricht, tenzij dit niet verrichten van de arbeid voor rekening van werknemer komt.

In beginsel kan een werknemer er niets aan doen als hij besmet raakt met het Coronavirus en/of een partner heeft die besmet is geraakt, waardoor hij in quarantaine moet. Hetzelfde geldt als een werknemer niet naar het werk kan komen vanwege een reisverbod. Dit betekent dus dat deze werknemers recht behouden op doorbetaling van hun loon.

Er zijn echter omstandigheden denkbaar, waarin een en ander wel voor rekening van de werknemer komt, zodat u eventueel toch niet verplicht zult zijn om het loon door te betalen. Bijvoorbeeld als een werknemer, in strijd met een negatief reisadvies, toch is afgereisd naar een gebied waarin het virus reeds was uitgebroken.

Daarnaast zijn er bepaalde exceptionele risicogevallen, welke soms niet voor rekening van werkgever – en dus voor rekening van werknemer – behoren te komen. Denk daarbij aan gevallen waarin geen arbeid kan worden verricht als gevolg van een natuurramp, noodtoestand of oorlogssituatie. Vooralsnog wordt de wereldwijde Corona-uitbraak echter niet als een dergelijk exceptioneel risico aangemerkt, zodat ook bij ziekte als gevolg van een besmetting recht blijft bestaan op loon.

Hebben mijn werknemers recht op extra vrije uren/dagen als gevolg van het feit dat de scholen dicht zijn?

Nu de scholen dicht zijn, kan het voor een werknemer problematisch zijn om voor voldoende opvang voor de kinderen te zorgen. In dat geval zal een werknemer op grond van de Wet Arbeid en Zorg mogelijk aanspraak kunnen maken op enkele uren (tot enkele dagen) calamiteitenverlof. Dit calamiteitenverlof zal wel slechts van korte duur zijn. Heeft een werknemer meer tijd nodig, dan zal gedacht kunnen worden aan het opnemen van vakantiedagen of onbetaald verlof. Een andere mogelijkheid zal zijn dat de werknemer thuis gaat werken.

Ben ik verplicht om mijn werknemers thuis laten werken?

Het advies van de overheid is om werknemers tot en met 6 april 2020 zo veel mogelijk thuis te laten werken. Daarnaast is de oproep aan u om de werktijden van uw werknemers, die niet thuis (kunnen) werken zo veel mogelijk te spreiden. De overheid heeft geen sancties gesteld op het niet naleven van dit advies, maar dat betekent niet dat u dit advies zomaar in de wind kunt slaan.

Werknemers kunnen op basis van de Wet flexibel Werken een verzoek indienen om thuis te werken. In het algemeen bent u niet verplicht om dit verzoek in te willigen. Echter, geldt wel dat werkgevers in Nederland een zorgplicht hebben. Zo is een werkgever onder meer verplicht zorg te dragen voor een veilige werkomgeving. Deze zorgplicht kan gedurende de door de overheid geadviseerde periode inhouden dat u gehouden bent om de werknemers, indien mogelijk, thuis te laten werken.

Mag ik de werktijden van mijn werknemers aanpassen?

De oproep van de overheid aan u, als werkgever, is om de werktijden tot en met 6 april 2020, van werknemers die op kantoor werken, waar mogelijk te spreiden. Op basis van dit advies, mag u de werktijden van uw werknemers aanpassen.
Let wel! Bij eventuele vermindering van het aantal werkuren, blijft u op grond van het bovenstaande in beginsel gehouden om het volledige salaris van de werknemer, zonder inkorting, uit te betalen. Immers, het verlies aan uren komt niet voor rekening van de werknemer.
Daarnaast mag u het verlies aan werkuren niet (zonder uitdrukkelijke instemming van de werknemer) aftrekken van het aantal openstaande vakantiedagen/-uren van de werknemer.

Is er een mogelijkheid voor compensatie omdat mijn werknemers minder uren kunnen werken door de uitbraak van het Coronavirus?

Er bestaat een mogelijkheid om bij het UWV een tijdelijke werkloosheidsuitkering voor uw werknemer(s) aan te vragen voor het verlies aan uren als gevolg van werktijdverkorting, vanwege omstandigheden die buiten het normale ondernemersrisico vallen. U dient hiervoor een vergunning aan te vragen bij het UWV.

Het personeel blijft daarbij bij u in dienst voor het overeengekomen aantal uren, maar de uren die uw werknemers tijdelijk minder werken, worden hierdoor gecompenseerd door het UWV. Een vergunning voor werktijdverkorting krijgt u voor hoogstens 6 weken.
Gebeurtenissen die niet onder het normale ondernemersrisico vallen zijn bijvoorbeeld brand, een overstroming of een handelsboycot, maar dus ook de uitbraak van het Coronavirus.

Daarnaast heeft het kabinet inmiddels aangekondigd dat zij bedrijven die financieel getroffen worden door de uitbraak van het Coronavirus, financieel tegemoet zal komen. Hoe een en ander uiteindelijk vorm zal krijgen, zal de komende tijd bepaald worden.

Tot slot

Wij hebben de bovenstaande vragen in zijn algemeenheid beantwoord. Echter, geldt in het arbeidsrecht dat de uitkomst op grond van specifieke omstandigheden ook kan afwijken. Het is dus altijd verstandig om voor uw specifieke situatie advies in te winnen over uw rechten en/of plichten.

Bovendien geldt dat de ontwikkelingen met betrekking tot het Coronavirus elkaar zo snel opvolgen dat ook de mogelijkheden voor werkgevers en werknemers per dag kunnen wijzigen. Voor een actueel advies is het daarom verstandig niet slechts op dit algemene artikel af te gaan, maar specifieke en actuele informatie in te winnen.