Vrije advocaatkeuze en rechtsbijstandverzekering

Heeft u een rechtsbijstandverzekering en heeft u een juridisch geschil waarin (waarschijnlijk) geprocedeerd moet worden, dan mag u zelf bepalen welke advocaat uw zaak voor u gaat behandelen.

De Rechtsbijstandverzekering

Een rechtszaak kan heel wat kosten en hoewel we er allemaal van uit gaan dat we daar niet mee te maken krijgen, wordt je soms ongewenst toch betrokken in een juridisch geschil. Je kunt je daarvoor verzekeren middels een rechtsbijstandverzekering. De rechtsbijstandverzekering is een schadeverzekering, die de kosten voor rechtsbijstand dekt.*

Rechtsbijstandverzekering wil zaak zelf afhandelen

Rechtsbijstandsverzekeraars hebben vaak zelf juristen in dienst en willen uw zaak in eerste instantie het liefst door deze juristen laten afhandelen. Dat bespaart de rechtsbijstandverzekering.

Deze juristen zijn echter niet altijd advocaten en daarom ook niet altijd bevoegd om iedere zaak namens u bij de rechter te bepleiten. Hierdoor kan het zijn dat de jurist van de rechtsbijstandverzekering u in de loop van het geschil zal doorverwijzen naar een (externe) advocaat. Ook kan het zijn dat de zaak een meer gespecialiseerde advocaat vereist waarover de rechtsbijstandverzekering niet zelf beschikt.

Daarnaast kan het vanwege de afstand soms lastig zijn om een fysieke afspraak met een jurist van de rechtsbijstandverzekeraar te krijgen, omdat het kantoor van rechtsbijstandverzekeraar niet altijd in de buurt zit en/of de jurist daartoe geen aanleiding ziet.

Direct uitbesteden aan een advocaat van uw keuze heeft veelal de voorkeur

Om te voorkomen dat u in de loop van een geschil zult moeten overstappen naar een advocaat die voor u een procedure kan opstarten kan het voor u voordeliger zijn om uw zaak direct onder te brengen bij een externe advocaat.

De (externe) advocaat kan dan ook direct samen met u een stappenplan opstellen, zodat vooraan in het proces weet wat u kunt verwachten en niet voor verassingen zult komen te staan.

Het voordeel van een externe advocaat is bovendien dat u zelf een advocaat kunt kiezen. U kunt dan kiezen voor en advocaat die gespecialiseerd is in het rechtsgebied waar uw zaak over gaat. Ook kunt u dan kiezen voor een advocaat die enigszins bij u in de buurt gevestigd is.

Daarenboven kunt u de kans op succes in een eventuele latere procedure vergroten of zelfs een procedure voorkomen wanneer u in de voorbereidingsfase de juiste juridische keuzes maakt en zaken goed laat vastleggen.

Ten slotte heeft een rechtsbijstandverzekeraar andere belangen dan u, aangezien de rechtsbijstandverzekeraar bij voorkeur zo min mogelijk kosten wil maken. De rechtbijstandverzekeraar zal zodoende eerder geneigd zijn u vooral ook op de risico’s van een procedure te wijzen. Een externe advocaat heeft dat belang niet. Deze advocaat staat immers geheel los van de rechtsbijstandverzekeraar.

Recht op vrije advocaatkeuze bij juridische procedure

Rechtsbijstandverzekeringen proberen veelal te voorkomen dat u kiest voor een advocaat van uw keuze, maar zijn daarbij tot tweemaal toe op de vingers getikt door het Europese Hof van justitie.

In 2013 heeft het Hof van Justitie reeds bepaald dat er in ieder geval recht is op vrije advocaatkeuze in het geval er sprake is van een procedure. Daarbij heeft het Europese hof bepaald dat het niet uitmaakt of dit een procedure is bij de rechtbank of een administratieve procedure, zoals een bezwaarschriftprocedure, dan wel een arbitrageprocedure.

Recht op vrije advocaatkeuze tijdens onderhandelingsfase

Omdat het in de zaak waarin het Europese hof aanvankelijk uitspraak deed ging om een (lopende) procedure, heeft het Europese hof zich daarin niet uitgesproken over de fase voordat de procedure werd opgestart.

Veel rechtsbijstandverzekeraars stelden zich daarom op het standpunt dat voor de voorbereidingsfase en/of de onderhandelingsfase geen vrije advocaatkeuze gold, althans dat zij de kosten van een (externe) advocaat niet dekken als er (nog) niet geprocedeerd wordt.

Op 14 mei 2020 heeft het Europese Hof echter een uitspraak gedaan waaruit volgt dat het begrip gerechtelijke procedure ook betrekking heeft op de fase(n) voorafgaande aan een procedure.

Hoewel de zaak betrekking had op een Belgische zaak en betrekking heeft op Belgische wetsartikelen, geldt de uitleg die het Europese Hof geeft aan het begrip “gerechtelijke procedure” ook voor Nederland, aangezien het Europese Hof in deze uitspraak heeft overwogen: “Elke fase die kan leiden tot een procedure bij een rechterlijke instantie, zelfs een voorafgaande fase, moet dus worden geacht onder het begrip “gerechtelijke procedure” te vallen in de zin van artikel 201 van richtlijn 2009/138”

Wacht niet te lang en wend u direct tot een advocaat

Op basis van deze overweging van het Europese Hof heeft u al heel snel recht op een advocaat naar eigen keuze. Immers, ieder juridisch geschil kan uitmonden in een procedure.

Heeft u een arbeidsgeschil of heeft uw werkgever u gedreigd om u te ontslaan? Weigert uw client uw facturen te betalen of heeft uw aannemer ondeugdelijk werk verricht en wilt u hem daarvoor aansprakelijk stellen. Meld dan direct bij het melden van het geschil bij uw rechtsbijstandverzekering dat u bijgestaan wilt worden door een advocaat van uw eigen keuze.

Indien de rechtsbijstandverzekeraar de zaak niet wil uitbesteden, kunnen wij u op uw verzoek ondersteunen bij het contact met de rechtsbijstandverzekeraar en voor u onderbouwen waarom u recht heeft om zelf uw advocaat te kiezen. Wij hebben als kantoor ruimschoots ervaring met het behandelen van zaken die door een rechtsbijstandverzekering bekostigd worden.

Mr. A.J. Flipse

Mr. A.J. Flipse is gespecialiseerd in (complexe) aansprakelijkheidskwesties, onder meer op het gebied van aansprakelijkheid van architecten, constructeurs,  aannemers en opdrachtgevers in de bouw.

* De polisvoorwaarden bepalen exact welke kosten gedekt zijn. Het kan zijn dat bepaalde geschillen zijn uitgesloten van de verzekering.